Wimax, İş Modelleri Arasında Yer Almak için Savaş Veriyor

Wimax, İş Modelleri Arasında Yer Almak için Savaş Veriyor

Informa Telecoms & Media’nın yaptığı bir araştırmaya göre, global mobil geniş bant pazarı 2012 yılında 400 milyar $’a ulaşacak. Tabi ki bu rakam Telekom endüstrisindeki herkesi heyecanlandırıyor. Ama sonuç olarak savaş --daha farklı bir teknoloji olmadığı için-- GSM, CDMA ve Wimax arasında geçecek.

Savaşa biraz daha yakın bakarsanız, GSM tarafında HSPA ve 2010’da ticari konuşlandırması yapılacak olan LTE (Uzun Vadeli Evrim- Long Term Evolution) var. CDMA tarafında, 1x EV-DO Rev B ve 2009 yılına tarihlenen UMB (Ultra Mobil Geniş-bant – Utlar Mobile Broadband) mevcut. WiMAX kanadında ise 802.16e ve 2009 civarında piyasada olacak olan 802.16m var.

Her bir grup için satış kampanyaları “gerçek” mobil geniş-bant erişim olanağı ile ateşleniyor. Bunun anlamı kahve dükkanları (Starbucks gibi) veya havaalanlarına çakılıp kalmadan istediğiniz anda istediğiniz yerden yüksek megabitlerde kablosuz veri hızlarına erişebilmeniz. Yüksek megabitlere mobil erişim vaatleri, tüm taraflarda aynı OFDM ve MIMO teknolojileri temel alınarak veriliyor.

Her grup diğerlerine göre büyük avantajları olduğu iddiasında. Örneğin GSM ve CDMA kamplarına baktığınızda sırasıyla avantajlarının genel ölçek ekonomileri ve birlikte çalışabilirlik karşısında teknolojik üstünlük ve spektral etkinlik olarak iddia ediliyor.
Wimax ise hangi hücresel evrim elementini kıyasladığınıza bağlı olarak bu iki gruptan farklı bir konumda yer alıyor. Örneğin Wimax yandaşları şu anda piyasaya çıkmakta olan ve önümüzdeki yıl ciddi bir güç oluşturacak olan mobil Wimax’ın UMB’den en azından bir, LTE’den ise iki ya da üç yıl önce piyasada olacağını hatırlatıyorlar.

Ancak GSM Birliği (GSMA) mobil geniş-bant’ın geleceğin teknolojisi olmadığının, HSPA ile artık günümüz teknolojisi olduğunun ısrarla altını çiziyor. GSMA’in Ovum ile ortaklaşa gerçekleştirdiği Kablosuz araştırmasına göre sadece Asya’daki W-CDMA bağlantıları 2010 yılında 160 milyonu bulacak ki bunların yarısı da HSPA olacak. GSMA ayrıca şu anki HSPA pik hızı olan 7.2 Mbps’nin pek çok mobil uygulama için ve hatta PowerPoint, video klip ve müzik dosyaları indirmek gibi en yoğun veri harcayan aktiviteler için bile, fazlasıyla yeterli olduğunu belirtiyor.

Bu arada Alcatel-Lucent, Huawei, Motorola, Nortel Networks ve ZTE gibi CDMA sağlayıcıları da 290 Mbps’ye varan pik hızlara sahip olan UMB’yi “gerçek mobil geniş-bant” olarak görmekteler.

Hangisini seçerseniz seçin, cep telefonu sektörünün 3G sonrası stratejilerini sunmaları için kamplara yaptığı baskı Wimax’ın mobil geniş-bant’taki rolü ve böyle bir rol olup olmayacağı üzerine soruların tekrar gündeme gelmesine yol açtı.

Hücresel sektörün şampiyonlarının Wimax’ı başarısız olarak lanse etmeleri yeni bir şey değil. Ancak Wimax, gelişmekte olan pazarlarda sabit-hat’a bir alternatif olarak oldukça ciddi bir başlangıç yaptı. Örneğin büyük cep telefonu firmalarından Sprint A.B.D.’de Wimax hizmetleri sunmaya başlarken, Vodafone da Wimax denemelerine başladı.

Wimax taraftarları en azından Wimax Forum üye listesinin büyüklüğünü göstererek yakında yok olacak bir şey için bu kadar çok destek olamayacağını iddia ediyorlar.
Aslında özellikle her iki taraf için de satış yapan sağlayıcıların “ona uymazsa buna uyar” felsefesini gütmeleri yüzünden 3G’ye karşı Wimax olayın şimdiye dek çoktan unutulması lazımdı. Bu sonuçta bir teknolojinin diğerini alt etmesi ile ilgili değil, daha çok işletme vakaları ve hangi teknoloji size uyuyorsa onu konuşlandırmayla ilgili. 3G teknolojisi ile rekabet etmek üzere tasarlanmış olan Wimax’ın işletme vakasında, LTE ve UM türlerine karşı yerini korumakta zorlandığı gözlenmekte. Bazı gözlemcilere göre ise mobil Wimax niş bir teknoloji ve hatta geçici bir teknoloji olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Telekom endüstrisindeki analizlere göz atarsanız, LTE ve UMB ayrımında, kimin neyi benimseyeceği konusu artık ortada. W-CDMA operatörleri ve EV-DO operatörleri zamanı geldiğinde kendileri için tasarlanan evrimsel yollardan ilerlemeyi sürdürecekler.

Mobil Wimax için klasik görüş, 3G lisansı olmayan (örneğin sabit-hat operatörleri, ISP’ler, yerel 3G spektrum ihalelerini kaybeden 2G telefon şirketleri) oyuncuların tarafından benimseneceği ve destekleneceği şeklinde.

Diğer yandan Wimax yandaşları, cep telefonu şirketlerinin hizmet portföylerine Wimax’ı eklemeleri için artan bir baskı olduğunu iddia ediyorlar. Vodafone ya da Sprint gibi bazı büyük mobil operatörler de Wimax’ı kucaklayarak bu iddiayı doğruladılar.

Ancak Amerikalı cep telefonu şirketi Sprint’in 2007 içinde 2 Amerikan kentinde Wimax servislerini sunmasının ve 2008 sonunda 100 milyon kişiye ulaşacağını açıklamasının arkasında farklı bir model var. Hatırlanacağı gibi Sprint, 2005 yılında Nextel ile birleştiğinde büyük bir spektrum elde etmişti ve Amerikan hükümeti de adeta “ya bu spektrumu kullan ya da geri ver” demişti. Dolayısıyla Nextel, rakiplerinin, bu kadar düşük maliyette veya bu denli hızlı bir hizmet sunmayı başaramayacağı (yani yüksek megabit hızda gezgin bir mobil geniş-bant hizmet) planını yapıyor gibi gözüküyor.

Mobil kolu 3G sunan Telecom Italia da rakiplerinden önce gezgin geniş-bant sunma ümidiyle Wimax denemeleri yapmakta.

Bir de tabi Malta’da (Airspan’in mobil Wimax için yazılım-yükseltilebilir nitelikli HiperMax baz istasyonunu temel alarak) sabit bir Wimax networkünü piyasaya sunan ve Wimax destekçilerinin sevinçle karşıladığı, Wimax Forum’un öncelikli üyesi haline gelen Vodafone var.

Vodafone’un global Teknoloji Ana Sorumlusu Steve Pusey "Gelecekteki networklerimiz konusunda Vodafone teknolojik olarak nötralliğini koruyor ve Wimax Forum’a katılmak da bu teknolojinin tam kapasitesini ve potansiyelini değerlendirmek istediğimizden bizim açımızdan mantıklı bir adımdı," diyor.

Kısacası: Vodafone teknolojik olarak nötralliğini koruyor ve yeni-nesil network stratejisinin bir parçası olarak hem LTE, hem de Wimax ile ilgileniyor. Vodafone ölçeğinde bir cep telefonu firmasının Wimax ile ilgilenmesi ise uzmanların, yakın bir gelecekte diğer cep telefonu firmalarının da Wimax'i kabul edeceğine işaret olarak düşünülüyor.

Diğer yandan farklı pazarlarda ve müşteri segmentlerinin ihtiyaçları doğrultusunda yeni hizmetler üretmek isteyen cep telefonu operatörlerinin coğrafyalara özgü farklı teknolojileri kabul etmeleri de gerekecektir.